Τι:
Τα περιστατικά αλληλεπίδρασης ανθρώπου – αρκούδας γεννούν στις περισσότερες περιπτώσεις καταστάσεις σύγκρουσης, που προκαλούν αρνητικές στάσεις και αντιδράσεις εκ μέρους των αγροτικών κοινοτήτων, οι οποίες συχνά έχουν άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στην κατάσταση του πληθυσμού των αρκούδων, μέσω παράνομων πρακτικών. Η δράση A1 στοχεύει σε συγκεκριμένη ταξινόμηση , χαρτογράφηση και απεικόνιση τομέων εντός των 2 από τις τρεις περιοχές υλοποίησης του έργου στην Ελλάδα (δεδομένου ότι η περιοχή του Εθνικού Πάρκου της Πίνδου καλύφθηκε από το έργο LIFE ARCPIN) και εντός του Εθνικού Πάρκου Majella στην Ιταλία, στους οποίους παρουσιάζεται αυξημένη πιθανότητα αλληλεπίδρασης ανθρώπου-αρκούδας και η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε καταστάσεις σύγκρουσης επιζήμιες για το είδος-στόχο. Θα παράσχει τις απαραίτητες πληροφορίες για να προετοιμάσει το έδαφος για την εφαρμογή συγκεκριμένων δράσεων διατήρησης.
Πώς:
Η ταυτοποίηση και η οριοθέτηση εστιών με τον υψηλότερο κίνδυνο αρνητικής αλληλεπίδρασης αρκούδας-ανθρώπου, θα επιτευχθεί μέσω της σύνταξης, ανάλυσης και βαθμονόμησης όλων των σχετικών ενεργών παραγόντων που αφορούν την ανθρώπινη δραστηριότητα, τις υποδομές και τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, σε σχέση με την παρουσία και τη δραστηριότητα των αρκούδων, με τη χρήση των ακόλουθων εργαλείων που θα αναπτυχθούν με συνεργασία μεταξύ όλων των εταίρων:
• Ανάπτυξη βάσης γεωγραφικών δεδομένων (GIS) με τα ακόλουθα θεματικά υπόβαθρα πληροφορίας: τοπογραφία, διοικητικές ενότητες δασική βλάστηση, οικισμοί, οδικό δίκτυο, γεωργικές εκτάσεις κλπ.
• Συλλογή και χαρτογράφηση επιπρόσθετων δεδομένων πεδίου, μέσω συνεντεύξεων με τη χρήση ερωτηματολογίου για ανθρώπινες δραστηριότητες που σχετίζονται με ανθρωπογενείς πηγές τροφής για την αρκούδα (δηλ. Οικιακά απορρίμματα, χωματερές, αγροκτήματα, καλλιέργειες μικρής κλίμακας κλπ.).
• Θα γίνει στατιστική ανάλυση χρησιμοποιώντας εργαλεία εκτίμησης κινδύνου (όπως “Hot spot – Getis Ord Gi”) στα προαναφερθέντα δεδομένα.
Το αποτέλεσμα αυτής της ανάλυσης θα είναι η παραγωγή θεματικών χαρτών που θα απεικονίζουν μια χωρική βαθμονόμηση και οριοθέτηση εστιών/τομέων με υψηλό κίνδυνο αλληλεπίδρασης ανθρώπου-αρκούδας. Αυτή η χωρική ταυτοποίηση θα διευκολύνει την εφαρμογή των συγκεκριμένων δράσεων διατήρησης του έργου, που στοχεύουν στην καφέ αρκούδα.
Τι:
Αξιόπιστες εκτιμήσεις πληθυσμού για κρυπτικά είδη, όπως η καφέ αρκούδα απαιτούν τη χρήση ενός συνδυασμού μεθόδων και πρωτοκόλλων προκειμένου να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση του στοχευόμενου είδους.
Αυτή η δράση είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη της καλύτερης δυνατής εκτίμησης σχετικά με το μέγεθος και τη γενετική κατάσταση του πληθυσμού του είδους-στόχου και για τη βελτιστοποίηση των δράσεων διατήρησης στο πλαίσιο της δέσμης δράσεων C. Η δράση A2 στοχεύει στη συγκέντρωση ποσοτικών μεγεθών σχετικά με την πραγματική κατάσταση του πληθυσμού του είδους-στόχου στις τέσσερις υπο-περιοχές υλοποίησης του έργου. Είναι σημαντικό να έχουμε τα ακριβέστερα δυνατά στοιχεία που θα μας επιτρέψουν να στοχεύσουμε και να προσαρμόσουμε με τον βέλτιστο τρόπο το γεωγραφικό και επιχειρησιακό πεδίο εφαρμογής των συγκεκριμένων δράσεων διατήρησης.
Τα συγκεκριμένα ποσοτικά στοιχεία που θα συγκεντρωθούν θα αφορούν:
α. στο πληθυσμιακό μέγεθος των αρκούδων που υπάρχουν στις 4 υπο-περιοχές (Εθνικά Πάρκα Β. Πίνδου, Πρεσπών & Ροδόπης στην Ελλάδα & Majella NP στην Ιταλία)
β. στη δομή των πληθυσμών (ηλικία, αναλογία φύλου κ.λπ.) στην Ελλάδα & Majella NP με ιδιαίτερη έμφαση στην παρουσία θηλυκών και θηλυκών με μικρά στην τελευταία υπο-περιοχή
γ. στη γενετική τους ποικιλότητα και ευρωστία στην Ελλάδα
δ. στη χωρική κατανομή των αρκούδων που συμπεριλήφθηκαν στο δείγμα του Majella NP σε σχέση με άλλο τμήμα του εύρους εξάπλωσης της αρκούδας στην ευρύτερη περιοχή (δηλαδή εάν, πού και πότε έχει ληφθεί δείγμα από τις ίδιες αρκούδες σε άλλο τμήμα της περιοχής).
Πώς:
1. Συλλογή βιολογικού υλικού αρκούδων (τρίχες, περιττώματα) στο πεδίο για αναλύσεις DNA / γενετική ταυτοποίηση . Οι δειγματοληψίες θα πραγματοποιηθούν στα εθνικά πάρκα Πρεσπών, Ροδόπης και Majella.
2. Σαρώσεις δειγματοληπτικών διαδρομών/διατομών (για τον προσδιορισμό της συνολικής παρουσίας και δραστηριότητας της αρκούδας στις 3 υπο-περιοχές μέσω ανίχνευσης και καταγραφής βιοδηλωτικών ενδείξεων αρκούδας),
3. Εγκατάσταση και Λειτουργία δικτύου καμερών IR για την εκτίμηση της κατανομής και σχετικής αφθονίας των αρκούδων.
Τα γενετικά δείγματα θα σταλούν στο εργαστήριο που έχει οριστεί επίσημα για γενετικές αναλύσεις της καφέ μαρσικανικής αρκούδας, όπου τα δείγματα αναλύονται τώρα με απομόνωση DNA & PCR 13 μικροδορυφορικών τόπων συν 1 τόπο για το φύλο. Αυτό θα εξασφαλίσει την σύγκριση των αποτελεσμάτων στο ΕΠ Majella με ένα άλλο τμήμα του εύρους εξάπλωσης της αρκούδας καθώς και με προηγούμενα δεδομένα .
Ένα στρωματωμένο δίκτυο δειγματοληψίας που θα ακολουθεί το δασικό οδικό δίκτυο θα σαρωθεί ί με δύο επαναλήψεις κατά τη διάρκεια του 1ου έτους υλοποίησης του έργου για την ανίχνευση βιοδηλωτικών ενδείξεων παρουσίας και δραστηριότητας της αρκούδας.
Ένα δίκτυο 43 και 20 καμερών IR αντίστοιχα θα αναπτυχθεί στις 2 ελληνικές υποπεριοχές και το ΕΠ Majella αντίστοιχα, για μια περίοδο 4 μηνών με βάση ένα σύστημα περιφοράς των καμερών σε ένα πλέγμα αναφοράς με κελιά 5X5km ή 10X10 km.
Η αναγνώριση και ο υπολογισμός της σχετικής αφθονίας των αρκούδων θα επιβεβαιώσουν το αποτέλεσμα των μεθόδων 1 & 2.
Τι:
Ο στόχος αυτής της προπαρασκευαστικής δράσης είναι να συμβάλει στην αναγνώριση της καφέ αρκούδας ως είδους που δεν έχει μόνο περιβαλλοντική, αλλά και οικονομική αξία. Θα επιχειρηθεί η πρόσδοση οικονομικής αξίας σε γεωργικά προϊόντα και τουριστικές υπηρεσίες στην περιοχή του έργου, χρησιμοποιώντας την καφέ αρκούδα ως αναγνωρίσιμο σύμβολο, προκειμένου να διευκολυνθεί μακροπρόθεσμα η συνύπαρξη της αρκούδας με την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες.
Ένα ενδιαφέρον κίνητρο για τους τοπικούς αγρότες και τους παρόχους τουρισμού θα μπορούσε να είναι η εφαρμογή μιας «φιλικής προς την αρκούδα» (ή «με σεβασμό προς την αρκούδα») σήμανσης, ενός συστήματος που αναμένεται να προσθέσει αξία στα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, καθώς και να προωθήσει περαιτέρω την τοπική παραγωγή σε νέες αγορές. Στο πλαίσιο αυτής της μελέτης, διάφορα τοπικά αγροτικά προϊόντα και τουριστικές υπηρεσίες πρόκειται να αξιολογηθούν προκειμένου να εκτιμηθεί η συνάφειά τους με φιλικές προς την άγρια ζωή πρακτικές. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, ένα καταχωρημένο λογότυπο θα απονεμηθεί σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παράγονται με πρακτικές «φιλικές προς την αρκούδα».
Πώς:
Η μελέτη θα προσδιορίσει τα προϊόντα και τις τουριστικές υπηρεσίες που προσφέρονται στην περιοχή του έργου και που θα μπορούσαν να σχετίζονται θετικά με τη διατήρηση της καφέ αρκούδας.
Μέθοδοι παραγωγής φιλικές προς τα είδη-στόχους, αγροβιοποικιλότητα (συγκεκριμένες ποικιλίες φυτών), βιολογικά προϊόντα, χρήση μεθόδων καλλιέργειας για την υποστήριξη του πληθυσμού της καφέ αρκούδας, χρήση αποτελεσματικών προληπτικών μέτρων για την προστασία ζώων και μελισσιών (ηλεκτροφόρες περιφράξεις, σκύλοι φύλαξης κοπαδιών) αποτελούν παραδείγματα επιθυμητών πρακτικών που θα τυποποιηθούν και θα συμπεριληφθούν στο εύρος των κριτηρίων για τη σήμανση προϊόντων και υπηρεσιών φιλικών προς την αρκούδα. Θα παραχθεί επίσης εκπαιδευτικό υλικό για τις «πρακτικές και μεθόδους παραγωγής που είναι φιλικές για τις καφέ αρκούδες».
Υπο-δράση C1.1 («Ανάλυση ενδιαφερομένων μερών»)
Τι:
Η υπο-δράση C1.1 αποτελεί προϋπόθεση για την υπο-δράση C1.2 (“Τοπικές πλατφόρμες συνύπαρξης ανθρώπου – αρκούδας”). Θα εντοπιστούν τα ενδιαφερόμενα μέρη στη διατήρηση και διαχείριση αρκούδων (π.χ. τοπικές αρχές, αγρότες ευάλωτοι σε επιθέσεις, ντόπιοι που ασχολούνται με τον τουρισμό, κυνηγοί, η δασική υπηρεσία, μέλη των διαχειριστικών αρχών των εθνικών πάρκων, περιβαλλοντικές μη κυβερνητικές οργανώσεις). Θα πραγματοποιηθούν συνεντεύξεις με τα μέλη των ενδιαφερομένων σε θέματα ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση και τη διαχείριση των καφέ αρκούδων. Η ανάλυση των ενδιαφερόμενων μερών θα εξετάσει την τρέχουσα ή την αναμενόμενη υιοθέτηση ορθών πρακτικών στη διατήρηση και διαχείριση μεγάλων σαρκοφάγων και στοχεύει στο να περιγράψει ξεχωριστά τα δυνατά (ερείσματα, “strengths”) και αδύνατα (αδυναμίες, “weaknesses”) σημεία κάθε ομάδας ενδιαφερομένων, στο πλαίσιο μιας συνολικότερης ανάλυσης SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats).
Πώς:
Οι συνεντεύξεις θα καλύψουν τις αντιλήψεις, τη συμπεριφορά και τις προθέσεις σε κάθε ομάδα ενδιαφερομένων. Μετά τη συλλογή και την ανάλυση δεδομένων των συνεντεύξεων, θα διεξαχθούν ομάδες εστίασης για να απεικονίσουν την αλληλεπίδραση των ενδιαφερομένων μερών που θα μπορούσαν είτε να επιτρέψουν είτε να βάλουν εμπόδια στην υιοθέτηση ορθών πρακτικών. Τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων και των συζητήσεων από τις ομάδες εστίασης θα τροφοδοτήσουν την ανάλυση SWOT, μία για κάθε Εθνικό Πάρκο.
Υπο-δράση C1.2 (“Τοπικές πλατφόρμες για τη συνύπαρξη ανθρώπων και αρκούδων”)
Τι:
Η υπο-δράση C1.2 περιλαμβάνει τη δημιουργία και τη λειτουργία μιας Τοπικής Πλατφόρμας σε κάθε Εθνικό Πάρκο. Οι πλατφόρμες, με εκπροσώπους όλων των ομάδων ενδιαφερόμενων μερών στη διατήρηση και διαχείριση αρκούδων, θα λειτουργούν υπό την επίβλεψη των διαχειριστικών αρχών των εθνικών πάρκων. Χρησιμοποιώντας τις αναλύσεις SWOT της υπο-δράσης C1.1, ο βασικός στόχος της υπο-δράσης C1.2 θα είναι να ενθαρρύνει την υιοθέτηση ορθών πρακτικών. Η επιμέρους δράση θα βοηθήσει επίσης στη δημιουργία και διατήρηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών. Κάθε πλατφόρμα θα συνεδριάζει τακτικά μία φορά κάθε έξι μήνες και έκτακτα, όποτε αυτό θα χρειαστεί. Σε κάθε συνεδρίαση θα κρατούνται πρακτικά. Εκτός από τις τακτικές ή έκτακτες συνεδριάσεις, οι Τοπικές Πλατφόρμες θα διοργανώνουν ένα ετήσιο εργαστήριο σε κάθε Εθνικό Πάρκο για ευρύτερους σκοπούς διαβούλευσης και προσέγγισης, το οποίο θα επεξεργάζεται την υιοθέτηση ορθών πρακτικών.
Πώς:
Η μεθοδολογία στην οποία θα βασίζεται η λειτουργία των Πλατφορμών και των εργαστηρίων θα αντλείται από τη μέθοδο της «εναλλακτικής επίλυσης διαφορών» και θα βασίζεται σε μια προοπτική «μικτών κινήτρων». Οποιαδήποτε λύση σε συγκρούσεις ανθρώπου – αρκούδας θα απαιτούσε την εξισορρόπηση των συμφερόντων μεταξύ ενός πολύπλοκου φάσματος ενδιαφερομένων, και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί εκτός εάν αντιμετωπιστούν διεξοδικά τόσο το κόστος όσο και τα οφέλη για όλους τους ενδιαφερόμενους. Η προοπτική «μικτών κινήτρων» αναγνωρίζει την ανάγκη διανομής παροχών, αλλά επιδιώκει, επίσης, να διαπραγματευτεί συμβιβασμούς. Αυτό θα προωθήσει τη συμφιλίωση μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών, την υπευθυνότητα και την εμπιστοσύνη. Οι εκπρόσωποι των ενδιαφερόμενων μερών θα κληθούν να λάβουν μέρος στις Τοπικές πλατφόρμες.
Η δράση στοχεύει στη βελτίωση των ικανοτήτων του προσωπικού των Εθνικών Πάρκων που συμμετέχουν εταίροι στο έργο και του προσωπικού άλλων Εθνικών Πάρκων (εκτός των περιοχών του έργου), καθώς και των Περιφερειακών Υπηρεσιών Δασικής Υπηρεσίας, της Θηροφυλακής & του ΕΛΓΑ στην Ελλάδα & άλλων οργανώσεων που εμπλέκονται στη διαχείριση της άγριας πανίδας, στην επίλυση συγκρούσεων ανθρώπου – αρκούδας ή στην αξιολόγηση ζημιών αρκούδας, τόσο εντός όσο και εκτός των περιοχών του έργου (για λόγους αναπαραγωγής και μεταφοράς). Η κατάρτιση θα περιλαμβάνει επίσης προσωπικό οργανισμών που δραστηριοποιούνται εκτός των περιοχών του έργου, σε άλλες περιοχές με πληθυσμό αρκούδων.
C2.1 Κύκλοι κατάρτισης: 3 τριήμεροι κύκλοι κατάρτισης θα διοργανωθούν στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης μιας εισαγωγικής συνάντησης που θα πραγματοποιηθεί στα κεντρικά γραφεία των 3 Πάρκων, ακολουθούμενη από πρακτική στο πεδίο.
C2.2 Σεμινάρια: 2 τριήμερα σεμινάρια θα διοργανωθούν στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, για άτομα που συμμετέχουν στη διαχείριση αρκούδων στην Ελλάδα. Τα θέματα της κατάρτισης θα περιλαμβάνουν τεχνικές πεδίου για την παρακολούθηση του πληθυσμού αρκούδων, την ανίχνευση δηλητηριασμένων δολωμάτων, πρώτες βοήθειες σε δηλητηριασμένα ζώα, εκτίμηση ζημιών από αρκούδες και τεχνικές επικοινωνίας για τη συμμετοχή ενδιαφερομένων μερών και διαδικασίες επίλυσης συγκρούσεων.
C2.3 Ταξίδια ανταλλαγής εμπειρίας: Επιχορηγήσεις για 3 ταξίδια ανταλλαγής εμπειρίας σε ευρωπαϊκούς προορισμούς που θα οργανωθούν για το προσωπικό των προαναφερθέντων οργανισμών και του Εθνικού Πάρκου Majella. Τα ταξίδια θα οργανωθούν σε συνεργασία με άλλα τρέχοντα έργα για αρκούδες ή αρχές προστασίας άγριας πανίδας και ΜΚΟ. Ειδική πρόνοια θα δοθεί για τη συμμετοχή προσωπικού που απασχολείται στους προαναφερόμενους οργανισμούς εκτός της περιοχής του έργου.
C2.4 Εκπαιδευτικό σεμινάριο στο Εθνικό Πάρκο της Majella: 1 σεμινάριο θα διοργανωθεί στο ΕΠ Majella για την κατάρτιση του προσωπικού του σε θέματα που θα διαπραγματευτούν στην Ελλάδα στο πλαίσιο των υποδράσεων C2.1 και C2.2. Ένας 5ήμερος κύκλος κατάρτισης θα πραγματοποιηθεί στην έδρα του Εθνικού Πάρκου Majella , περιλαμβανόμενης πρακτικής εξάσκησης στο πεδίο.
Οι καταστροφικές συνέπειες παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων έχουν πλέον γίνει μία από τις κύριες απειλές για τη βιοποικιλότητα. Οι συνέπειες επηρεάζουν τόσο την άγρια ζωή όσο και τα ζώα εργασίας, όπως τα Σκυλιά Φύλαξης Κοπαδιών (ΣΦΚ). Αυτή η δράση θα εφαρμοστεί μόνο στην Ελλάδα: Οι Ιταλοί εταίροι δεν θα συμμετάσχουν στη δράση, καθώς οι μονάδες σκύλων κατά των δηλητηριασμένων δολωμάτων έχουν ήδη εφαρμοστεί στην Κεντρική Ιταλία στην επικράτεια του ΕΠ Majella και το πρόβλημα της δηλητηρίασης των σκύλων των αγροτών δεν είναι τόσο συναφές στην επικράτειά της.
Τι:
Υπο-δράση C3.1: Λειτουργία μονάδων σκύλων ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων
Η πρώτη επιμέρους δράση περιλαμβάνει εκπαίδευση & λειτουργία Μονάδων Σκύλων Ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, μία σε κάθε ελληνικό Εθνικό Πάρκο. Τα σκυλιά ανίχνευσης εκπαιδεύονται ειδικά για να ιχνηλατούνκαι να εντοπίζουν στο πεδίο διάφορους τύπους δηλητηριασμένων δολωμάτων, και πτωμάτων ζώων που έχουν ήδη δηλητηριαστεί.
Υπο-δράση C3.2: Παραγωγή & διάδοση κυτίων πρώτων βοηθειών κατά των δηλητηριάσεων
Η δεύτερη επιμέρους δράση στοχεύει στην εκπαίδευση και υποστήριξη των κτηνοτρόφων σε περιπτώσεις δηλητηρίασης Σκύλων Φύλαξης Κοπαδιών (ΣΦΚ). Ένα κυτίο πρώτων βοηθειών που περιέχει όλα τα απαραίτητα φαρμακευτικά σκευάσματα, σχετικό εξοπλισμό και οδηγίες διάσωσης στα πρώτα κρίσιμα στάδια, θα διανεμηθεί δωρεάν στους κτηνοτρόφους που δραστηριοποιούνται στις περιοχές-στόχους.
Πώς:
Υπο-δράση C3.1: Λειτουργία μονάδων σκύλων ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων
Θα πραγματοποιηθούν 200 ανιχνευτικές διαδρομές για ανίχνευση δηλητηριασμένων δολωμάτων σε κάθε περιοχή ανάλογα με την εποχή και τις καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του έργου. Η συχνότητα των διαδρομών θα εξαρτηθεί από την εποχικότητα των περιστατικών δηλητηριάσεων και από τις σχετικές πληροφορίες που θα συλλέγονται από το προσωπικό του έργου για το εκάστοτε περιστατικό. Εκτός από τις προγραμματισμένες διαδρομές , οι μονάδες θα ανταποκριθούν το ταχύτερο δυνατόν σε οποιαδήποτε κλήση έκτακτης ανάγκης, που θα αφορά περιστατικά δηλητηρίασης ζώων ή χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων.
Οι διαδρομές θα χαρτογραφηθούν και ένα ειδικό έντυπο θα συμπληρώνεται από κάθε ομάδα όπου θα καταγράφονται όλες οι πληροφορίες σχετικά με την ένταση της δειγματοληψίας και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.
Οι αρμόδιες αρχές θα ενημερώνονται για κάθε περιστατικό προκειμένου να εφαρμοζουν τις προβλεπόμενες νομικές διαδικασίες.
Υπο-δράση C3.2: Κυτίο πρώτων βοηθειών
Συνολικά 700 κυτία θα διανεμηθούν σε κτηνοτρόφους. Όλα τα απαραίτητα φαρμακευτικά σκευάσματα θα περιέχονται σε ένα πολλαπλών χρήσεων αδιάβροχο ελαφρύ κυτίο για να μεταφέρονται εύκολα από τους κτηνοτρόφους στο πεδίο. Το κυτίο θα περιέχει επίσης ένα φυλλάδιο με αναλυτικές οδηγίες χρήσης των σκευασμάτων. Όλοι οι εταίροι του έργου θα παρακολουθήσουν ένα σύντομο εκπαιδευτικό σεμινάριο στο πλαίσιο αυτής της δράσης. Η κτηνιατρική ομάδα θα εκπαιδεύσει όλο το προσωπικό σε βασικά θέματα δηλητηρίασης και πώς να ενημερώνει τους κτηνοτρόφους σχετικά με την χρησιμότητα του παρεχόμενου του κυτίου πρώτων βοηθειών. Θα δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων GIS για τους κτηνοτρόφους που προμηθεύονται το κυτίο.
Η εμπειρία έχει δείξει ότι η χρήση της ειδικής φυλής σκύλων Καρελίας (Karelian Bear Dogs – KBD) ή άλλων ανάλογων φυλών σκύλων, είναι μια πολύ αποτελεσματική μέθοδος διαχείρισης «προβληματικών» αρκούδων. Το KBD είναι μια φυλή που έχει αναπτυχθεί και χρησιμοποιείται από κυνηγούς και αγρότες για αιώνες (κυρίως στην Σκανδιναβία και τη Ρωσία). Τα γρήγορα αντανακλαστικά και η ατρόμητη φύση του το έκαναν πολύ δημοφιλές για την καταδίωξη επιθετικών θηραμάτων όπως αρκούδα, άλκη και αγριογούρουνο. Αυτή η δράση στοχεύει στην εισαγωγή, χρήση και επίδειξη, για πρώτη φορά στη χώρα, μιας καινοτόμου, καλά δοκιμασμένης (και στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ) & αποτελεσματικής μεθόδου για την ελαχιστοποίηση των περιστατικών αλληλεπίδρασης αρκούδων-ανθρώπων: τα σκυλιά απώθησης αρκούδας της φυλής Karelian (KBDs).
Τι:
Το Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου θα αγοράσει 2 σκυλιά απώθησης αρκούδας της φυλής Karelian, θα εκπαιδεύσει τα σκυλιά και τους χειριστές τους & θα χειριστεί τα σκυλιά στο πεδίο για την διαχείριση καταστάσεων αλληλεπίδρασης αρκούδας-ανθρώπου. Επιπλέον, το Πάρκο Β. Πίνδου θα διοργανώσει συνεδρίες επίδειξης με τη χρήση σκύλων απώθησης για την αποτροπή «προβληματικών» αρκούδων σε συνεργασία με τις Ομάδες Άμεσης Επέμβασης (ΟΑΕ) για την απαραίτητη μεταφορά τεχνογνωσίας στην εκπαίδευση & λειτουργία των μονάδων σκύλων απώθησης ( στο προσωπικό των άλλων φορέων που συμμετέχουν επίσημα στις εθνικές ΟΑΕ: Δασικές Υπηρεσίες, κυνηγετικές ομοσπονδίες, αστυνομία, πυροσβεστική υπηρεσία κ.λπ.
Πώς:
Μετά την κατάλληλη εκπαίδευση, τα σκυλιά θα είναι πλήρως λειτουργικά σε ηλικία 2 ετών. Επομένως, κατά τα πρώτα 2 χρόνια, τα σκυλιά θα εκπαιδευτούν και θα έρθουν σε επαφή με αρκούδες μόνο με την οσμή. Θα οδηγηθούν σε σημεία όπου συμβαίνουν περιστατικά αλληλεπίδρασης αρκούδας-ανθρώπου και θα εκπαιδεύονται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σε εγρήγορση για την αντίληψη της μυρωδιάς των αρκούδων.
Μετά από αυτήν την αρχική 2ετή περίοδο εκπαίδευσης, τα σκυλιά θα είναι έτοιμα να λειτουργήσουν και να δείξουν τις δεξιότητές τους τόσο στο Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου όσο και στις ελληνικές υπο-περιοχές του έργου. Τα σκυλιά θα κατευθύνονται από τον χειριστή τους προς τις «προβληματικές» αρκούδες που εμφανίζουν συμπεριφορά «εξοικείωσης» σε ένα καθορισμένο σημείο. Τα σκυλιά αναμένεται να απωθήσουν την «προβληματική» αρκούδα, κυνηγώντας τη σε μια συγκεκριμένη απόσταση.
Τι:
Στην Ελλάδα, αυτή η δράση στοχεύει στην δημιουργία και λειτουργία δύο Ομάδων Άμεσης Επέμβασης (ΟΑΕ) για την Αρκούδα στα Εθνικά Πάρκα Πρεσπών και Ροδόπης, με τη συμμετοχή μελών του προσωπικού των δύο φορέων καθώς και της Καλλιστώς. Αυτές οι ΟΑΕ θα παρεμβαίνουν σε περιπτώσεις όπου συμβαίνει περιστατικό αλληλεπίδρασης αρκούδας-ανθρώπου και χαρακτηρίζεται από βαθμό έκτακτης ανάγκης.
Επιπλέον, το επεξεργασμένο εγχειρίδιο Πρωτοκόλλου διαχείρισης αλληλεπίδρασης αρκούδας- ανθρώπου καθώς και το επίσημο πρωτόκολλο ΟΑΕ, που θεσμοθετήθηκαν επίσημα μετά από την Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2014, θα λειτουργήσουν ως κατάλληλη πλατφόρμα και εργαλείο για να ξεκινήσει ενεργά η μεταφορά τεχνογνωσίας στα επιχειρησιακά πρότυπα και πρακτικές ΟΑΕ στο προσωπικό των Πάρκων που θα συμμετάσχουν.
Στην Ιταλία, αυτή η δράση στοχεύει τόσο στην παραγωγή ενός πρωτοκόλλου ΟΑΕ όσο και στη δημιουργία μιας ομάδας ΟΑΕ στο Majella NP. Έτσι, το MNP θα συμμετάσχει σύμφωνα με την ακόλουθη σειρά δράσεων : (1) Θα αναπτυχθεί ανταλλαγή εμπειρίας Ιταλίας-Ελλάδας με προσωπικό του MNP που θα επισκεφτεί την Ελλάδα και για να εκπαιδευτεί, (2) θα συνταχθεί ένα πρωτόκολλο BET για το Majella NP, (3) η ομάδα ΟΑΕ θα λειτουργεί σε όλες τις καταστάσεις αλληλεπίδρασης ανθρώπου – αρκούδας που θα σημειωθούν , (4) το παραγόμενο πρωτόκολλο ΟΑΕ θα προταθεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος ως ειδικό εγχειρίδιο η χρήση του οποίου θα επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της Ιταλίας όπου η καφέ αρκούδα των Απέννινων έχει είτε μόνιμη παρουσία η είτε επαναποικίζει νέες περιοχές .
Πώς:
Στην Ελλάδα, οι δύο ΟΑΕ θα αποτελούνται από 2 εμπειρογνώμονες της Καλλιστώς, 1 έμπειρο τοπικό συνεργάτη από κάθε Εθνικό Πάρκο και 2 μέλη προσωπικού από τα Εθνικά Πάρκα Πρεσπών και Ροδόπης. Θα είναι σε ετοιμότητα για ι να επέμβουν ν σε κάθε περιστατικό που θα αφορά ι αλληλεπίδραση αρκούδας-ανθρώπου, να συλλέξουν τα απαραίτητα δεδομένα, να κάνουν τις απαραίτητες αυτοψίες αν χρειαστεί & κυρίως να παρέμβουν σε περιπτώσεις όπου υπάρχει προβληματική κατάσταση που θα χαρακτηρίζεται από ι επαναλαμβανόμενες ζημιές από αρκούδα ή / και καταστάσεις με «εξοικειωμένες» ή «προβληματικές» αρκούδες. Σε επαναλαμβανόμενες περιπτώσεις «προβληματικών» αρκούδων, η ΟΑΕ θα χρησιμοποιήσει τα ειδικά αποτρεπτικά μέσα για την αρκούδα, όπως περιγράφεται στη δράση C9. Σε όλες τις περιπτώσεις όπου θα συμβαίνουν καταστάσεις σύγκρουσης μεταξύ ανθρώπων- αρκούδων, οι ΟΑΕ θα επεμβαίνουν επιτόπου το συντομότερο δυνατό και σύμφωνα με το ήδη καθιερωμένο εγχειρίδιο πρωτοκόλλου, θα ενεργούν ανάλογα με την φύση του περιστατικού προκειμένου να το διαχειριστούν με τον πιο βιώσιμο τρόπο. Ανάλογα με τις περιστάσεις, μια αρκούδα μπορεί να πρέπει να αποτραπεί δραστικά, σε μια προσπάθεια να αντιστρέψει τη συνηθισμένη ή προβληματική συμπεριφορά της, ή να μετατοπιστεί και σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις να αλλάξει τοποθεσία.
Σε περίπτωση «εξοικειωμένης» αρκούδας που επιδεικνύει επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά εξοικείωσης σε μια συγκεκριμένη την τοποθεσία, η τοπική ΟΑΕ της υπο-περιοχής στόχου, με τη βοήθεια εξειδικευμένου προσωπικού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας & της Καλλιστώς, θα ακινητοποιήσει την αρκούδα και θα της εφαρμόσει ειδικό ράδιο -κολλάρο που έχει ενσωματωμένο λογισμικό «εικονικού φράχτη»– προκειμένου να προλαμβάνονται προσεγγίσεις της αρκούδας σε οικισμούς
Στην Ιταλία, οι τέσσερις φάσεις της δράσης θα αναπτυχθούν ως εξής:
(1) Εκπαίδευση: θα οργανωθεί στην Ελλάδα ένα 5ήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό στάδιο, προκειμένου να εκπαιδεύσει 2-3 άτομα από την Majella NP. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, το ελληνικό προσωπικό θα μεταφέρει εμπειρία και τεχνογνωσία τόσο όσον αφορά τη σύνταξη του σχετικού πρωτοκόλλου όσο και τη λειτουργία ΟΑΕ.
(2) Σύνταξη πρωτοκόλλου ΟΑΕ: Με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε από τη φάση 1, το προσωπικό της Majella NP θα συντάξει ένα πρωτόκολλο ΟΑΕ για το Majella NP και θα ορίσει προσωπικό που θα συμπεριληφθεί στην ομάδα ΟΑΕ.
(3) Λειτουργία ΟΑΕ: Η καθορισμένη ομάδα ΟΑΕ θα λειτουργεί σε κάθε περιστατικό κατά το οποίο θα σημειώνεται ι αλληλεπίδραση ανθρώπου-αρκούδας. Με βάση την εμπειρία προηγούμενων χρόνων, αναμένεται να αντιμετωπίσει κυρίως δύο τύπους αλληλεπιδράσεων: ζημιές από αρκούδες και επισκέψεις από αρκούδες σε οικισμούς ή χωριά, κυρίως σε αναζήτηση οικόσιτων ζώων. Σε ένα μικρό ποσοστό μπορεί να προκύψει αποκατάσταση/περίθαλψη τραυματισμένων / η διευθέτηση νεκρών αρκούδων.
(4) Μετά τη σύνταξη, το πρωτόκολλο ΟΑΕ θα υποβληθεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος για να προτείνει την έγκρισή του ως το επίσημο πρωτόκολλο ΟΑΕ για την καφέ αρκούδα Απέννινων, το οποίο ακόμη δεν υφίσταται.
Τι:
Κύριος στόχος αυτής της δράσης είναι η αύξηση της συμμετοχής εθελοντών, φιλοζωικών οργανώσεων και πολιτών με αγάπη προς τα ζώα,σε προσπάθειες ελαχιστοποίησης της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων στην περιοχή του έργου. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, το έργο θα παρακινήσει, καταρτίσει, εξοπλίσει, υποστηρίξει και συντονίσει εθελοντές που θα συμμετάσχουν σε «περιπολίες κατά των δηλητηριάσεων». Οι εθελοντές θα συμμετάσχουν επίσης σε άλλες δραστηριότητες, όπως καταγραφή και χαρτογράφηση περιστατικών όπου χρησιμοποιήθηκαν δηλητηριασμένα δολώματα, και ενημερωτικές εκστρατείες για τους ντόπιους ή/και τους επισκέπτες των Εθνικών Πάρκων.
Οι εθελοντές που θα συμμετάσχουν θα ενεργοποιηθούν από τον δικαιούχο που είναι υπεύθυνος για τη Δράση (Καλλιστώ) στην Ελλάδα και από το WWF στην Ιταλία, συνεργαζόμενοι με τους άλλους εταίρους του έργου, καθώς και τις Τοπικές Αρχές, τοπική αυτοδιοίκηση και άλλους οργανισμούς.
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το WWF θα υποστηρίξουν την κατάρτιση των εθελοντών, ιδίως σε θέματα που σχετίζονται με το νομικό πλαίσιο των παράνομων δηλητηριασμένων δολωμάτων και πρώτων βοηθειών σε περίπτωση δηλητηριασμένου ζώου με τη θέσπιση μίας διαδικασίας δράσης κατά των δηλητηριασμένων δολωμάτων. Τα Εθνικά Πάρκα θα υποστηρίξουν τους εθελοντές κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων τους, συνεργαζόμενοι στη φιλοξενία τους και στις περιπολίες.
Πώς:
Η δράση θα δημιουργήσει ομάδες εθελοντών κατά των δηλητηριασμένων δολωμάτων και στα τέσσερα Εθνικά Πάρκα. Δυο κατηγορίες εθελοντών θα συμμετάσχουν στη δράση. Η πρώτη κατηγορία θα είναι οι βραχυχρόνιας συμμετοχής εθελοντές που θα συμμετάσχουν για μερικές ημέρες (όχι περισσότερες από 15 ημέρες συνολικά). Το πρόγραμμα θα εφαρμόζεται κάθε χρόνο σε ένα διαφορετικό Εθνικό Πάρκο. Οι ημέρες δράσης θα αποφασιστούν μετά από συνεννόηση με κάθε Εθνικό Πάρκο, προκειμένου να καλυφθεί η περίοδος που είναι πιο κρίσιμη για τις δραστηριότητές τους και για την επιτυχία του κύριου στόχου της δράσης. Η δεύτερη κατηγορία θα περιλαμβάνει εθελοντές μακροχρόνιας συμμετοχής που μπορούν να υποστηρίξουν τη δράση μένοντας στις περιοχές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Τι:
Στην Ελλάδα σε επιλεγμένα χωριά και σε άλλες τοποθεσίες, νέοι κάδοι απορριμμάτων, ανθεκτικοί σε απόπειρες παραβίασης από αρκούδες, θα αντικαταστήσουν τους παλιούς. Οι κάδοι θα είναι εύκολο να χρησιμοποιηθούν από τον άνθρωπο, αλλά θα είναι αδύνατο για τις αρκούδες να τους ανοίξουν και να τραφούν με το περιεχόμενό τους, πράγμα που συντελεί στην ανεπιθύμητη εξοικείωσή τους με ανθρωπογενείς πηγές τροφίμων. Στο Εθνικό Πάρκο Majella NP της Ιταλίας, σε ένα ή περισσότερα στοχευόμενα χωριά, θα επιχειρηθεί εξάλειψη της της έκθεσης σταβλισμένων ζώων σε αρκούδες, μέσω της διανομής ανθεκτικών σε παραβίαση από αρκούδες κοτετσιών και μεταλλικών θυρών σε ήδη υπάρχοντα κοτέτσια. Επιπλέον, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία, θα χρησιμοποιηθούν ηλεκτροφόρες περιφράξεις, προκειμένου να αποφευχθεί η τροφοληψία από αρκούδες σε τοποθεσίες κοντά σε ανθρώπινους οικισμούς και δραστηριότητες, που προκαλούν συγκρούσεις αρκούδας-ανθρώπου.
Πώς:
Το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών θα προκυρήξει δημόσιο διαγωνισμό για την προμήθεια απαραβίαστων από αρκούδες κάδων απορριμμάτων και ηλεκτροφόρων περιφράξεων. Το Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου θα προσπαθήσει να δημιουργήσει απαραβίαστα από αρκούδες και φιλικά στον χρήση μεταλλικά κελύφη για τους κάδους απορριμμάτων.
Το προσωπικό του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών θα ενημερώσει τους ενδιαφερόμενους για αυτές τις ενέργειες (διαθεσιμότητα, αναγκαιότητα, εγκατάσταση και λειτουργία), θα τους παραδώσει τους ειδικούς κάδους και τις ηλεκτροφόρες περιφράξεις και θα υποστηρίξει την εγκατάστασή τους.
Το Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου θα κατασκευάσει πρώτα ένα πρωτότυπο μεταλλικό κέλυφος που θα δοκιμαστεί με τη χρήση υπέρυθρων καμερών για να αξιολογηθεί η απόδοσή του και όταν ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός, θα εγκατασταθεί σε επιλεγμένες τοποθεσίες όπου οι αρκούδες πλησιάζουν κάδους απορριμμάτων (συνήθως κοντά σε ανθρώπινους οικισμούς) για να πάρουν εύκολο φαγητό .
Το Εθνικό Πάρκο Majella, βασιζόμενο στα αποτελέσματα της ανάλυσης στο πλαίσιο της δράσης Α1 και σε δεδομένα των περιστατικών ζημιών προηγούμενων ετών, θα δημιουργήσει μια λίστα προτεραιότητας χωριών που ενδιαφέρονται για από απαραβίαστα σε αρκούδες κοτέτσια, με διακύμανση από «άμεση προτεραιότητα» μέχρι «επείγουσα» και «αναγκαία». Αυτή η λίστα θα περιλαμβάνει επίσης χωριά που δεν ενδιαφέρονται ακόμη, αλλά με μεγάλη πιθανότητα να ενδιαφερθούν στο μέλλον. Χωριά με υψηλότερη προτεραιότητα θα επιλεγούν για να κάνουν τα κοτέτσια απρόσιτα σε αρκούδες μέσω της χρήσης κατοχυρωμένων με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας απαραβίαστων σε αρκούδες κατασκευών, που αποτελούνται από σιδερένιες πόρτες και ηλεκτροφόρες περιφράξεις.
Τι:
Με βάση τα αποτελέσματα προηγούμενων έργων LIFE, θα αναπτυχθεί / υποστηριχθεί περαιτέρω ένα δίκτυο κατόχων Σκυλιών Φύλαξης Κοπαδιών (ΣΦΚ) για την ανταλλαγή, τη δωρεά και τη διανομή ΣΦΚ σε κτηνοτρόφους. Ο στόχος αυτού του μέτρου είναι να υποστηρίξει τους κτηνοτρόφους για την παροχή / ανταλλαγή ΣΦΚ που θα μειώσουν τις επιθέσεις αρκούδων σε κτηνοτροφικά ζώα και, κατά συνέπεια, τις απώλειες κτηνοτροφικών ζώων και θα οδηγήσουν στην εξομάλυνση της συνύπαρξης ανθρώπου – αρκούδας και κτηνοτροφικών ζώων- αρκούδας, η οποία θα οδηγήσει στη συνέχεια στη μείωση της θνησιμότητας της αρκούδας που προκαλείται παράνομα άμεσα ή έμμεσα από τον άνθρωπο. Το γεγονός ότι οι κτηνοτρόφοι που διαθέτουν ΣΦΚ υψηλής ποιότητας θα αποκτήσουν κοινωνική αναγνώριση από άλλους αγρότες θα ενισχύσει περαιτέρω την εφαρμογή αυτού του υποστηρικτικού μέτρου.
Πώς:
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας θα οργανώσει επισκέψεις σε κτηνοτρόφους στην περιοχή του έργου. Αυτές οι επισκέψεις θα στοχεύουν στην περαιτέρω ανάπτυξη ενός Δικτύου κατόχων
ΣΦΚ με τη συμμετοχή κτηνοτρόφων που διαθέτουν καλούς ΣΦΚ και άλλους που είναι πρόθυμοι να αποκτήσουν ΣΦΚ από το έργο. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια αυτών των επισκέψεων, τα σκυλιά των εμπλεκόμενων αγροτών θα αξιολογηθούν ως προς τον φαινότυπο και τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς τους. Τα κουτάβια και τα ενήλικα σκυλιά που θα αξιολογηθούν ως υγιή και θα έχουν τα απαραίτητα χαρακτηριστικά μετά την αξιολόγηση, θα επιλεγούν για δωρεά σε άλλους κτηνοτρόφους.
Για να διασφαλιστεί η ευημερία των ΣΦΚ, τα σκυλιά θα παρακολουθούνται τακτικά από κτηνίατρους. Τα κουτάβια και οι ενήλικοι σκύλοι θα εξετάζονται κλινικά, θα εμβολιάζονται και θα λαμβάνουν αγωγή για ένδο και εξωπαράσιτα. Βιβλιάρια υγείας σκύλου με μικροτσίπ θα κρατούνται σε κάθε περίπτωση και θα δοθούν στον νέο ιδιοκτήτη τους. Θα υπάρχει σχετική βάση δεδομένων και θα δημιουργηθεί μητρώο.
Τι:
Η δράση C.9 στοχεύει στην ανάταξη της προβληματικής συμπεριφοράς σε εξοικειωμένες ή / και προβληματικές αρκούδες που εμφανίζονται στις τέσσερις υπο-περιοχές του προτεινόμενου έργου μέσω της χρήσης ειδικών αποτρεπτικών μέσων και συσκευών ειδικά σχεδιασμένων για αρκούδες. Ο κύριος στόχος είναι να αντιστραφεί η εξοικειωμένη συμπεριφορά της αρκούδας και, στη συνέχεια, να μειωθούν τα περιστατικά σύγκρουσης ανθρώπου – αρκούδας και, συνεπώς, να μειωθούν οι πιθανότητες ανθρωπογενούς θνησιμότητας. Το κλειδί για την επιτυχή διαχείριση των συγκρούσεων ανθρώπου – αρκούδας είναι η ελαχιστοποίηση του αριθμού των περιστατικών και, δεύτερον, η αντιμετώπιση προβληματικών /εξοικειωμένων ατόμων με μη θανατηφόρο τρόπο.
Η αρχή της μη θανατηφόρου διαχείρισης αρκούδας βασίζεται στην ανάταξη της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς της αρκούδας χωρίς την θανάτωση του ζώου.
Πώς:
Προκειμένου να επιτευχθεί ανάταξη συμπεριφοράς σε καταστάσεις με “εξοικειωμένες” ή / και “προβληματικές” αρκούδες στις τρεις ελληνικές υπο-περιοχές του προτεινόμενου έργου και στο Majella NP στην Ιταλία, πέντε και τέσσερις τύποι αντίστοιχων ειδικών συσκευών θα αγοραστούν από το έργο και θα χρησιμοποιηθούν από τις δύο ομάδες ΟΑΕ στην Ελλάδα και από την ομάδα ΟΑΕ στο Majella NP. Αυτές οι συσκευές και οι λειτουργίες τους περιγράφονται σύντομα ως εξής:
– Ειδικό Σκιάχτρο με πίδακα νερού: Κρατάει τους “εισβολείς” μακριά με μία ριπή κρύου νερού – μια αποτελεσματική αποτρεπτική μέθοδος. Συνδέεται με έναν κανονικό σωλήνα κήπου και τοποθετείται στο έδαφος. Όταν ο ανιχνευτής κίνησης ανιχνεύσει κίνηση, το Σκιάχτρο ψεκάζει μια ριπή νερού 3-4 δευτερολέπτων και στη συνέχεια επαναρυθμίζεται.
-Rex Plus (ειδικός Συναγερμός με αλύχτισμα σκύλου) : Αυτή η ηλεκτρονική συσκευή λειτουργεί για να τρομάξει τις αρκούδες. Ο Rex είναι ένας άγριος ήχος που κατοικεί σε ένα μικρό κουτί. Λειτουργεί με ραντάρ και γνωρίζει πότε μια αρκούδα προσπαθεί να εισέλθει σε οικισμό. Εάν μια αρκούδα έρθει πολύ κοντά, ο Rex γαβγίζει δυνατά και σταματά μόλις η αρκούδα εγκαταλείψει την προσπάθεια εισβολής.
– Critter Gitter: Το Critter Gitter ανιχνεύει ζώα που μετακινούνται σε μια ακτίνα έως και 13,5 μέτρα μακριά χρησιμοποιώντας παθητική υπέρυθρη ακτινοβολία, ανίχνευση θερμότητας σώματος ή κίνησης και στη συνέχεια εκπέμπει εκκωφαντικούς ήχους με αναλάμπουσες λυχνίες . Αυτός ο ανιχνευτής έχει σχεδιαστεί για να αλλάζει τα μοτίβα ήχου και φωτός με κάθε εισβολή και να επαναρυθμίζεται αυτόματα.
Ειδικό τροφικό δόλωμα με σπρέι πιπεριού: Μοιάζει και μυρίζει σαν κάδος απορριμμάτων, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια αποτρεπτική συσκευή για «εξοικειωμένες» αρκούδες. Το δοχείο περιέχει δόλωμα φαγητού και οπλίζεται με σπρέι πιπεριού. Μόλις η αρκούδα πάρει το δόλωμα, ενεργοποιείται η συσκευή και απελευθερώνει ένα σπρέι πιπεριού απευθείας στο πρόσωπο των αρκούδων. Η αρκούδα θα συσχετίσει αυτήν την τοποθεσία με μια δυσάρεστη εμπειρία και θα είναι πολύ απρόθυμη να επιστρέψει.
-Falcon Super-sound Signal Horn Ειδική κόρνα/σειρήνα με υπέρηχους: Πρόκειται για μια συσκευή κόρνας πεπιεσμένου αέρα χωρητικότητας 1,5 oz που παράγει δυνατό ήχο (>120 db). Με μόνο ένα άγγιγμα του αντίχειρα, παράγει ένα διαπεραστικό ήχο που μπορεί να ακουστεί έως και μισό μίλι πάνω από τη γη και ένα μίλι μέσα στο νερό. Εργονομική λαβή για πολλαπλές χρήσεις από απλή σήμανση μικρών σκαφών έως προσωπική ασφάλεια/προστασία.
Οι παραπάνω συσκευές θα χρησιμοποιηθούν μόνο υπό συγκεκριμένες συνθήκες – σύμφωνα με το εγχειρίδιο πρωτοκόλλου ΟΑΕ προκειμένου να επιτευχθεί ένα πρώτο επίπεδο αποτρεπτικής επίδρασης στις « προβληματικές αρκούδες» σε συνδυασμό με τη χρήση του ειδικού κυτίου με άλλες κατηγορίες αποτρεπτικών μέσων για αρκούδες.
Τι:
Ο στόχος αυτής της δράσης είναι η μακροπρόθεσμη διατήρηση και προώθηση της συνύπαρξης αρκούδων με την κτηνοτροφία & με άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες, μέσω της παραγωγής γεωργικών προϊόντων φιλικών προς τις αρκούδες & της υιοθέτησης πρακτικών φιλικών για τις αρκούδες από τουριστικές εκμεταλλεύσεις και άλλες υπηρεσίες.
Μεμονωμένες ομάδες ανθρώπων, για παράδειγμα κυνηγοί και κτηνοτρόφοι, ενδέχεται να έρθουν σε σύγκρουση με τις αρκούδες λόγω της κατασπάραξης θηραμάτων και κτηνοτροφικών ζώων από αρκούδες. Η βάση για την επιτυχή διατήρηση του είδους είναι η δημιουργία κινήτρων για τους τοπικούς παραγωγούς να συνυπάρχουν και να μοιράζονται με αρκούδες τον ίδιο βιότοπο και τους ίδιους φυσικούς πόρους.
Ένα τέτοιο κίνητρο είναι η εφαρμογή ενός προγράμματος σήμανσης ως «φιλικών προς την αρκούδα» προϊόντων που παράγονται μέσω «φιλικών προς την αρκούδα» παραγωγικών πρακτικών μέσω καταχωρημένου λογότυπου. Παρόμοιες πολιτικές μάρκετινγκ μπορούν να συμβάλουν στην προώθηση της τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας, στην εφαρμογή προδιαγραφών υψηλής ποιότητας σε προϊόντα και υπηρεσίες και, τελικά, στην βιώσιμη ανάπτυξη των σχετικών αγροτικών περιοχών.
Πώς:
Πιστοποίηση αγροτών για την εφαρμογή πρακτικών «φιλικών προς την αρκούδα»
Κτηνοτρόφοι και μελισσοκόμοι της περιοχής μελέτης θα συμμετάσχουν σε οργανωμένα εργαστήρια και σεμινάρια σχετικά με τη χρήση Σκύλων Φύλαξης Κοπαδιών και άλλων μέτρων πρόληψης για την αποφυγή συγκρούσεων με αρκούδες, καθώς και τα οφέλη που προκύπτουν από την προώθηση και χρήση των «φιλικών προς την άγρια ζωή» πολιτικών. Αυτοί οι αγρότες θα υποστηριχθούν στην οργάνωση και εφαρμογή όλων των απαραίτητων πρακτικών και θα ελέγχονται τακτικά για τη σωστή εφαρμογή των μέτρων. Η σήμανση θα απονέμεται και θα ανανεώνεται ετησίως σε όλους τους αγρότες που καλύπτουν όλα τα κατάλληλα κριτήρια. Αυτοί οι αγρότες θα υποδεικνύονται στις συνεργαζόμενες τοπικές μονάδες παραγωγής για τη χρήση των δικών τους πρώτων υλών τους στη διαδικασία μεταποίησης. Αυτά τα προϊόντα θα αναγνωρίζονται από την ειδική σήμανση «φιλικών προς την αρκούδα» προϊόντων που θα αναπτυχθεί στο έργο.
Πιστοποίηση τοπικών παραγωγικών μονάδων για την εφαρμογή του σχήματος σήμανσης “φιλικών προς την αρκούδα” προϊόντων.
Στο πλαίσιο αυτής της δράσης, τοπικές παραγωγικές μονάδες στην ευρύτερη περιοχή θα είναι ο κύριος στόχος. Οι παραγωγοί θα μπορούν να οργανώνουν την παραγωγή τοπικών προϊόντων «φιλικών προς την αρκούδα». Θα τους ζητηθεί να εφαρμόσουν ένα ειδικό σύστημα διαχείρισης στο οποίο θα χρησιμοποιούν πρώτες ύλες μόνο από προμηθευτές-αγρότες που χρησιμοποιούν πρακτικές «φιλικές προς την αρκούδα» στις γεωργικές πρακτικές τους. Οι τοπικοί παραγωγοί θα συμμετάσχουν σε σχετικά σεμινάρια και εργαστήρια, προκειμένου να τους απονεμηθεί το λογότυπο “φιλικού προς την αρκούδα” προϊόντος. Οι ετήσιες ενημερώσεις της πιστοποίησης θα πραγματοποιούνται μετά από ελέγχους της διαδικασίας παραγωγής που έχουν να κάνουν ειδικά με την ανιχνευσιμότητα και την πηγή της πρώτης ύλης που χρησιμοποιείται.
Τι:
Ο στόχος αυτής της δράσης παρακολούθησης – ομπρέλας είναι να προσπαθήσει να αξιολογήσει τις θετικές επιπτώσεις στην κατάσταση διατήρησης της Ursus arctos*, μέσω της συνεργικής εφαρμογής των δράσεων C4, C5, C7 & C9.
Πώς:
Το πλαίσιο παρακολούθησης θα εξετάσει σε πρώτο επίπεδο τους ακόλουθους δείκτες:
1. Αριθμός περιπτώσεων παρέμβασης συνολικά των ΟΑΕ
2. Παράμετροι που σχετίζονται με τις συνθήκες που χαρακτηρίζουν κάθε ξεχωριστή περίπτωση αλληλεπίδρασης αρκούδας-ανθρώπου που αντιμετωπίζεται από την ΟΑΕ, όπως: τύπος αλληλεπίδρασης, συχνότητα εμφάνισης, κίνητρα της «εξοικειωμένης» συμπεριφοράς της αρκούδας.
3. Ανατροφοδότηση της διαχειριζόμενης κατάστασης όσον αφορά την ανταπόκριση της αρκούδας στις αποτρεπτικές ρυθμίσεις.
4. Σύγκριση της ανάδρασης της αρκούδας σύμφωνα με τον αποτρεπτικό μέσο / συσκευή που έχει αναπτυχθεί.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη χρήση αποτρεπτικών μέσων που θα χρησιμοποιηθούν για πρώτη φορά στην περιοχή που στοχεύει το έργο, όπως: η λειτουργία των μονάδων Σκύλων Απώθησης Αρκούδων Καρελίας (δράση C4) και ειδικών συσκευών αποτροπής αρκούδων (C9).
Τι:
Η κατάρτιση του προσωπικού των βασικών φορέων περιβαλλοντικής προστασίας και διαχείρισης στις περιοχές του έργου θεωρείται υψίστης σημασίας για τη βελτίωση της ικανότητάς τους να εφαρμόζουν σωστά δράσεις διατήρησης καφέ αρκούδας και τεχνικές παρακολούθησης. Ως εκ τούτου, θα αναπτυχθεί μια συνεκτική μεθοδολογία παρακολούθησης προκειμένου να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος των δράσεων κατάρτισης στις ανάγκες διατήρησης της αρκούδας, καθώς και να τεκμηριωθεί η αποτελεσματικότητα των προσπαθειών κατάρτισης του έργου.
Πώς:
Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που περιλαμβάνονται στη Δράση C2 και άλλων δράσεων του έργου θα περιλαμβάνει την ανάπτυξη ειδικών δεικτών για την παρακολούθηση των επιδράσεων των δράσεων κατάρτισης στο προσωπικό των οργανισμών προστασίας και διαχείρισης και – συνολικά – στο περιβάλλον.
Ως εκ τούτου, θα χρησιμοποιηθεί ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αξιολόγησης του έργου που θα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών σχετικά με τον αντίκτυπο των δράσεων κατάρτισης στους ανθρώπους, τους θεσμούς, τις διαδικασίες, τις τοπικές κοινότητες και – συνολικά – στο φυσικό περιβάλλον στις περιοχές του έργου.
Τι:
Η παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής και της αποτελεσματικότητας της δράσης C.8 προβλέπει την καταγραφή της κατάλληλης εκτροφής και απόδοσης των ΣΦΚ καθώς και την κτηνιατρική παρακολούθηση και κατάσταση ευζωίας τους. , ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη αποτελεσματικότητα του μέτρου. Ο κύριος στόχος είναι η μείωση των επιθέσεων από σαρκοφάγα στην περιοχή του έργου. Η παρακολούθηση της συμπεριφοράς και της απόδοσης των ΣΦΚ που θα χορηγηθούν στους κτηνοτρόφους είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η ποιότητά της αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε άλλη πρόσθετη αξιολόγηση της δράσης, . Η ποιότητα της εκτροφής και της απόδοσης των ΣΦΚ θα αξιολογηθεί στο πλαίσιο συστηματικών επισκέψεων κτηνιάτρου στον εκάστοτε κτηνοτρόφο και η αξιολόγηση θα γίνεται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια που θα έχουν να κάνουν με την κατάσταση της υγείας και ευζωίας του σκύλου, της απόδοσης στο κοπάδι, και της εν γένει συμπεριφοράς του. ς. Η δράση D3 περιλαμβάνει επισκόπηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εμπορίας προϊόντων “φιλικών προς την αρκούδα” και υπηρεσιών “φιλικών προς την αρκούδα”.
Πώς:
Προκειμένου να επιτευχθεί η σωστή παρακολούθηση της δράσης C.8, θα καταγράφονται παράλληλα τα ετήσια επίπεδα ζημιών στο κοπάδι πριν από την ημερομηνία της συνέντευξης, ώστε να εκτιμηθεί η μέση ετήσια απώλεια ανά κτηνοτρόφο . Στους ίδιους κτηνοτρόφους θα διενεργείται συνέντευξη σε κάθε κτηνιατρική επίσκεψη για τον έλεγχο της κλινικής κατάστασης των κουταβιών. Ο βασικός δείκτης παρακολούθησης θα είναι η τυχόν ελάττωση των ζημιών στα κτηνοτροφικά ζώα μετά την χορήγηση και ενσωμάτωση στο κοπάδι των ΣΦΚ. Κατά τη διάρκεια των πρώτων 4 μηνών μετά τη δωρεά των σκύλων, οι κάτοχοι θα ενημερωθούν για τον νόμιμο και σωστό χειρισμό των σκύλων φύλαξης και θα κληθούν να αξιολογήσουν τη συμπεριφορά των κουταβιών ενώ θα τους παρασχεθεί βοήθεια, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Πέρα από αυτό, η επιθεώρηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εφαρμογής “φιλικών προς την αρκούδα” προϊόντων είναι πολύ περίπλοκη, καθώς είναι πολύ καινοτόμα για τις υπάρχουσες ιδιαίτερες συνθήκες στην ελληνική αγορά τη τρεχουσα περίοδο . Ένα προϊόν που θα φέρει το νέο λογότυπο «φιλικό προς την αρκούδα» θα κυκλοφορήσει σε μια ανταγωνιστική αγορά που διέρχεται μια άνευ προηγουμένου οικονομική ύφεση στις αγροτικές ορεινές περιοχές της κεντρικής Ιταλίας. Θα καταγράψουμε και θα παρακολουθήσουμε τις οικονομικές προοπτικές αυτής της προσπάθειας με την συλλογή συγκεκριμένων δεδομένων, χρησιμοποιώντας ερωτηματολόγια σε αγρότες, εταιρείες και σημεία πώλησης ή καταστήματα. Τα ερωτηματολόγια θα σταλούν ή και θα διανεμηθούν επίσης και σε ιδιοκτήτες τοπικών καταστημάτων και καταναλωτών της περιοχής του έργου.
Τι:
Για να επιτευχθεί η σωστή παρακολούθηση των δράσεων κατά της χρησης των δηλητηριασμένων δολωμάτων αλλά και των περιστατικών ου θα διαχειριστούν, , οι παρατηρήσεις και οι αναφορές παρακολούθησης θα καταγράφονται πριν και κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των δράσεων. Η παρακολούθηση της επιμέρους δράσης C.3.1 θα αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των μονάδων σκύλων ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων στην περιοχή του έργου, περιγράφοντας τις μετρήσιμες προσπάθειες αυτών των μονάδων καθώς και τα αποτελέσματα. Αντίστοιχα, μετρήσιμα αποτελέσματα θα συλλεχθούν μετά την παρακολούθηση των υπο-δράσεων ενεργειών C.3.2, C.6 που συμβάλλουν στη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων.
Πώς:
Η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων της επιμέρους δράσης C.3.1 θα αξιολογηθεί με βάση τις ακόλουθες καταγραφές: αριθμός περιπολιών ετησίως, αριθμός συμπληρωματικών παρεμβάσεων ανά έτος μετά από πληροφορίες από τους ντόπιους, αριθμός ανιχνευμένων δηλητηριασμένων δολωμάτων ανά έτος, αριθμός των δηλητηριασμένων πτωμάτων που βρέθηκαν ετησίως, αναλογία του αριθμού των δηλητηριασμένων δολωμάτων που εντοπίστηκαν στην περιοχή που ελέγχεται από κάθε μονάδα το έτος πριν από την έναρξη της λειτουργίας τους / αριθμός δηλητηριασμένων δολωμάτων που βρέθηκαν στην περιοχή που ελέγχεται από κάθε μονάδα κατά το 1ο έτος της λειτουργίας τους, αναλογία αριθμού δηλητηριασμένων δολωμάτων που εντοπίστηκαν στην περιοχή που ελέγχεται από κάθε μονάδα κατά το 1ο έτος λειτουργίας τους / αριθμός δηλητηριασμένων δολωμάτων που βρέθηκαν στην περιοχή που ελέγχεται από κάθε μονάδα κατά το 2ο έτος λειτουργίας τους.
Η παρακολούθηση του αντίκτυπου της δράσης C.6, «αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εθελοντικών δράσεων έναντι της χρήσης των δηλητηριασμένων δολωμάτων» θα βασίζεται σε παρόμοιες καταγραφές με αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω: αριθμός περιπολιών / ερευνών ετησίως, αριθμός δηλητηριασμένων δολωμάτων που βρέθηκαν στην περιοχή που ελέγχεται από εθελοντές ετησίως, αναλογία αριθμού δηλητηριασμένων δολωμάτων που βρέθηκαν στην επικράτεια που ελέγχονται από εθελοντές το έτος πριν από την έναρξη της λειτουργίας τους / αριθμός δηλητηριασμένων δολωμάτων που εντοπίστηκαν στην περιοχή που ελέγχθηκαν από εθελοντές κατά το 1ο έτος λειτουργίας τους, αναλογία αριθμού δηλητηριασμένων δολωμάτων που βρέθηκαν στην περιοχή που ελέγχονται από εθελοντές κατά το 1ο έτος λειτουργίας τους / αριθμός δηλητηριασμένων δολωμάτων που εντοπίστηκαν στην περιοχή που ελέγχθηκαν από εθελοντές κατά το 2ο έτος λειτουργίας τους, αναλογία του αριθμού δηλητηριασμένων δολωμάτων που βρέθηκαν στην περιοχή που ελέγχονται από εθελοντές το 2ο έτος λειτουργίας τους / αριθμός δηλητηριασμένων δολωμάτων που βρέθηκαν στην περιοχή που ελέγχονται από εθελοντές κατά το 3ο έτος λειτουργίας τους.
Η παρακολούθηση του αντίκτυπου της επιμέρους δράσης C.3.2 θα πραγματοποιηθεί καταγράφοντας τους εξής ποσοτικούς δείκτες : αριθμός κυτίων πρώτων βοηθειών κατά των δηλητηριάσεων που χορηγήθηκαν σε κτηνοτρόφους κυνηγούς κ.λπ., αριθμός ατόμων που έλαβαν ένα κυτίο από το έργο και το χρησιμοποίησαν πραγματικά (σε περιπτώσεις δηλητηριασμένων ζώων), αριθμός δηλητηριασμένων ζώων που σώθηκαν λόγω της χρήσης αυτού του κυτίου, αριθμός δηλητηριασμένων ζώων που τελικά κατέληξαν από δηλητηρίαση, παρά το ότι είχε χρησιμοποιηθεί το κυτίο.
Τι:
Οι έρευνες για τις αντιλήψεις και τη συμπεριφορά των ενδιαφερομένων μερών θα διεξαχθούν ως συνέχεια της διαβούλευσης και της συμμετοχής των ενδιαφερομένων μερών. Κάθε χρόνο και σε κάθε Εθνικό Πάρκο θα συλλέγονται δεδομένα μέσω ερωτηματολογίων. Η σύγκριση των δεδομένων του ερωτηματολογίου για διαδοχικά έτη μετά την έναρξη της λειτουργίας των Τοπικών Πλατφορμών το έτος 2021, θα επιτρέψει μια χρονική αξιολόγηση της εξέλιξης των αντιλήψεων και των συμπεριφορών, παράλληλα με την εξέλιξη του έργου.
Πώς:
Ένας βασικός μηχανισμός που θα χρησιμοποιηθεί στη Δράση D5, συγκεκριμένα, στην ανάπτυξη ερωτηματολογίων και στην αξιολόγηση των σχετικών δεδομένων, είναι μια εκδοχή συμμετοχικής ανάπτυξης σεναρίων προκειμένου να εξεταστεί μια σειρά σεναρίων σχετικά με την υφιστάμενη και μελλοντική συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών. Αυτά τα σενάρια θα επιτρέψουν την παρακολούθηση της υιοθέτησης ορθών πρακτικών στη διατήρηση και διαχείριση αρκούδων.
Χρησιμοποιώντας τις αναλύσεις SWOT που θα παραχθούν στη Δράση C1, ο ειδικός Human Dimensions που είναι υπεύθυνος για τη Δράση D5 θα αναπτύξει προσχέδια σεναρίων για την υιοθέτηση ορθών πρακτικών σε τρία διαφορετικά επίπεδα αναφοράς (σενάριο βάσης, σενάριο ελάχιστων εισροών, βέλτιστο σενάριο).
Οι τοπικές πλατφόρμες, υπό την υποστήριξη του ειδικού Human Dimensions, θα εξετάσουν και θα αναθεωρήσουν τα προσχέδια σεναρίων σε κάθε Εθνικό Πάρκο. Οι τελικές εκδοχές των σεναρίων θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη του ερωτηματολογίου που θα χορηγείται σε μέλη ομάδων ενδιαφερομένων σε κάθε Εθνικό Πάρκο.
Αυτή η δράση στοχεύει στη διασφάλιση της σωστής παρακολούθησης και μέτρησης της απόδοσης του έργου. Συγκεκριμένα, οι δείκτες απόδοσης του έργου (συμπεριλαμβανομένων των μεγεθών που έχουν εισαχθεί στον πίνακα excel των δεικτών απόδοσης έργου που έχουν υποβληθεί μαζί με την πρόταση) θα παρακολουθούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου από τον Συντονιστή του Έργου και έναν Έμπειρο Ερευνητή που θα οριστεί από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Η συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών σχετικά με την πρόοδο όσον αφορά τους δείκτες απόδοσης θα υποστηριχθεί από δύο εμπειρογνώμονες – μέλη του προσωπικού των Εθνικών Πάρκων της Β. Πίνδου και της Οροσειράς Ροδόπης. Οι εμπειρογνώμονες της Β. Πίνδου θα βοηθήσουν επίσης στη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών από το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών.
Τι:
Οι λειτουργίες του οικοσυστήματος θα στοχευθούν ως εξής:
1. Δεδομένου ότι τα μεγάλα σαρκοφάγα θεωρούνται «είδη ομπρέλα», η διατήρησή τους συμβάλλει στη διατήρηση οικοσυστημάτων σε ισορροπία. Βιώσιμος πληθυσμός και επίπεδα κατανομής των καφέ αρκούδων στις υπο-περιοχές του έργου, παρέχουν στοιχεία σχετικά με τις υψηλές φυσικές αξίες των αντίστοιχων περιοχών. Η εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης ζημιών καθιστά δυνατή και κερδοφόρα την παραγωγή γεωργικών προϊόντων υψηλής ποιότητας στα Πάρκα και τη βελτίωση των συνθηκών συνύπαρξης μεταξύ αρκούδων και αγροτών.
2. Ένα υγιές περιβάλλον και ειδικά η παρουσία μεγάλων σαρκοφάγων είναι δύο πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα για τον οικολογικό τουρισμό και τον τομέα αναψυχής.
3. Η Καφέ αρκούδα είναι είδος που θεωρείται ότι παρέχει συγκεκριμένες υπηρεσίες στο οικοσύστημα λόγω της παμφάγας διατροφής τους που αποτελείται από 80-90% φυτική τροφή. Θεωρείται ότι η διασπορά των σπόρων από τους καρπούς που καταναλώνει η αρκούδα, συμβάλλει, μακροπρόθεσμα, στον εμπλουτισμό σε φυτικά είδη σε μια δεδομένη περιοχή, καθώς και στην δομή της βλάστησης.
Η συλλογή δεδομένων σχετικά με τα επίπεδα του πληθυσμού των αρκούδων και τους δείκτες τάσεων, καθώς και της χωροκατανομής της, θα επιτευχθεί στην περιοχή του έργου μέσω συστηματικής καταγραφής βιοδηλωτικών ενδείξεων παρουσίας και δραστηριότητας της αρκούδας όπως: κόπρανα, ίχνη, σημάδια σε δέντρα, παρουσία θηλυκών με νεαρά. Οι περιπτώσεις θνησιμότητας θα παρακολουθούνται επίσης και θα εξιχνιάζονται όσο το δυνατόν πιο διεξοδικά. Τα δεδομένα θα συλλέγονται μέσω συστηματικών επιτόπιων ερευνών με την χρήσης ενός τυποποιημένου πρωτοκόλλου δειγματοληψίας με καταγραφές μέσω του δασικού οδικού δικτύου , ώστε τα αποτελέσματα να είναι συγκρίσιμα διαχρονικά.
Επιπλέον, οι χρήσεις γης θα καθοριστούν κατάλληλα και θα οριοθετηθούν στις περιοχές του έργου, και θα περιγραφούν οι πιο φιλικές, περιβαλλοντικά, γεωργικές εφαρμογές και πρακτικές βιώσιμου τουρισμού.
Τι:
Ο σκοπός της Δράσης D8 είναι να εκτιμήσει τον αντίκτυπο του έργου στις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες του τοπικού πληθυσμού και στα τέσσερα Εθνικά Πάρκα των υπο-περιοχών του έργου.
Όσον αφορά τον κοινωνικό αντίκτυπο, το έργο ενδέχεται, άμεσα ή έμμεσα, να οδηγήσει στον μετριασμό της σύγκρουσης ανθρώπου – αρκούδας, να μειώσει την εκλαμβανόμενη απειλή από την αρκούδα (σε ότι αφορά τις τοπικές κοινωνίες) και να ενισχύσει το αίσθημα ασφάλειας για την κοινότητα, να αλλάξει τις προθέσεις τους, τις στάσεις, την πραγματική συμπεριφορά και τις συνήθειες. Επιπλέον, μπορεί να προωθήσει την ανταλλαγή γνώσεων, να καταστήσει τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων πιο αποτελεσματικές και διαφανείς, να υποστηρίξει την ενδυνάμωση και την υπευθυνότητα των ενδιαφερομένων μερών, καθώς και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της αλληλεπίδρασης μεταξύ τους. Οι έμμεσες επιπτώσεις ενδέχεται επίσης να επηρεάσουν τα δημογραφικά δεδομένα και τα θέματα φύλου σε τοπικό επίπεδο.
Πώς:
Η δράση D8 θα υλοποιηθεί σε τρεις φάσεις ως εξής:. Στην πρώτη φάση, η δράση θα καθορίσει το πεδίο της εκτίμησης των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων και θα περιγράψει επίσης τους δείκτες που θα χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση των βασικών επιπτώσεων. Μια διαδικασία διερεύνησης θα ολοκληρώσει την πρώτη φάση και θα κάνει διάκριση μεταξύ άμεσων και έμμεσων επιπτώσεων του έργου.
Κατά τη διάρκεια της δεύτερης φάσης, θα πραγματοποιηθεί ο προσδιορισμός των βασικών επιπτώσεων και συνθηκών και η δημιουργία προφίλ των αναμενόμενων επιπτώσεων. Για τον καθορισμό των βασικών επιπτώσεων και συνθηκών, θα αναζητηθούν δεδομένα από θεσμικές πηγές.
Στην τρίτη φάση, θα εφαρμοστούν δείκτες για την αξιολόγηση των πραγματικών αποτελεσμάτων του έργου σε σύγκριση με τα αναμενόμενα.
Ο κύριος στόχος αυτής της δράσης είναι να εισαγάγει και να διαδώσει το βασικό μήνυμα του έργου σε στοχευμένους αποδέκτες (ευρύ κοινό, κάτοικοι της περιοχής εφαρμογής του έργου και βασικές ομάδες ενδιαφερομένων), σχετικά με τη συνύπαρξη ανθρώπου-αρκούδας.
Οι κύριοι άξονες-στόχοι της δράσης είναι τέσσερις:
α) Το επίπεδο γνώσης σχετικά με τη σημασία της συνύπαρξης αρκούδας-ανθρώπου για τις προσπάθειες προστασίας του είδους
β) Το επίπεδο γνώσεων σχετικά με τις «εξοικοιωμένες αρκούδες»
γ) Οι συνέπειες της παράνομης χρήσης δηλητηριωδών δολωμάτων για την θανάτωση αρκούδας
δ) Το επίπεδο γνώσεων ως προς τα μέτρα πρόληψης ζημιών που προκαλούνται από αρκούδες.
Περιγραφή
Ο κύριος στόχος αυτής της δράσης είναι ο σχεδιασμός της οπτικής ταυτότητας του έργου και η παραγωγή του έντυπου και οπτικοακουστικού υλικού που θα χρησιμοποιηθεί για τη διάδοση του βασικού μηνύματός του στο κοινό-στόχο ευρύ κοινό, κάτοικοι της περιοχής εφαρμογής του έργου και βασικές ομάδες ενδιαφερομένων), σχετικά με τη συνύπαρξη ανθρώπου-αρκούδας.
α) Έντυπο υλικό
1. Κύρια αφίσα του έργου, που προωθεί το βασικό μήνυμα του έργου σχετικά με τη συνύπαρξη ανθρώπου-αρκούδας και τη σημασία της διατήρησης της αρκούδας
2. Μπροσούρα σχετικά με τη χρήση δηλητηριωδών δολωμάτων και τις επιπτώσεις τους στο οικοσύστημα
3. Μπροσούρα σχετικά με τον κανονισμό ασφάλισης και τα προληπτικά μέτρα για ζημιές που προκαλούνται από αρκούδες στον πρωτογενή τομέα
4. Εγχειρίδιο εκτροφής και εκπαίδευσης Σκύλων Φύλαξης Κοπαδιών (ΣΦΚ) που θα μοιραστεί σε κτηνοτρόφους και βοσκούς που γίνονται μέλη στο Δίκτυο ανταλλαγών και δωρεών ΣΦΚ
5. Φυλλάδιο σχετικά με τη συνύπαρξη αρκούδας-ανθρώπου για τον μετριασμό ι των φόβων των ανθρώπων σχετικά με την παρουσία της αρκούδας στις περιοχές του έργου
β) Οπτικοακουστικό υλικό
1. Τρία διαφορετικά τηλεοπτικά σποτ και τρία ραδιοφωνικά σποτ των 30-60 δευτερολέπτων το καθένα, με στόχο την ευαισθητοποίηση σε θέματα προστασίας της αρκούδας.
2. Μετάφραση στα ελληνικά και ιταλικά του ηχητικού περιεχομένου της ταινίας «Why Bears?» και προβολής της μέσα από την ιστοσελίδα του έργου και σε δημόσιες εκδηλώσεις.
3. Ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους (20’) που θα πραγματοποιηθεί το 2023-24 και θα περιγράφει τους βασικούς στόχους και δράσεις του έργου.
Περιγραφή
Υποδράση Ε3.α: Σχέδιο αναπαραγωγής δράσεων
Από το 2021 θα γίνει ειδική αξιολόγηση της δυνατότητας αναπαραγωγής των προαναφερόμενων δραστηριοτήτων σε άλλα Εθνικά Πάρκα/ Προστατευόμενες Περιοχές που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα/απειλές. Αυτό θα περιλαμβάνει τα πρώτα αποτελέσματα της παρακολούθησης των συγκεκριμένων δράσεων διατήρησης και μια κριτική ανάλυση για τον προσδιορισμό συγκεκριμένων προβλήματα και τα πλεονεκτήματα για τις διάφορες παρεμβάσεις. Όλα τα ευρήματα θα συνοψιστούν σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο αναπαραγωγής δράσεων, το οποίο θα περιλαμβάνει επίσης μια πρόβλεψη για τις οικονομικές απαιτήσεις ενός τέτοιο σχεδίου .
Υποενέργεια Ε3.β: Οργάνωση εκδηλώσεων που διευκολύνουν την αναπαραγωγή και τη μεταφορά των δράσεων σε άλλες περιοχές
• Σεμινάρια για την μείωση της παράνομης χρήσης δηλητηριωδών δολωμάτων:
Το 2022 θα διοργανωθούν 3 σεμινάρια σε επιλεγμένες περιοχές, κατά προτίμηση Εθνικά Πάρκα ή άλλες περιοχές όπου συμβαίνουν περιστατικά δηλητηριασμένων δολωμάτων.
Τα σεμινάρια θα χρησιμοποιηθούν για την παρουσίαση του προβλήματος και της έκτασής του και συζήτηση με τις τοπικές αρχές, άλλους φορείς διαχείρισης της άγριας ζωής και βασικές ομάδες ενδιαφερομένων. Για τους συμμετέχοντες θα είναι διαθέσιμα κιτ Α’ Βοηθειών αντιμετώπισης δηλητηρίασης σκύλου (anti-poison kit). Επί τόπου θα οργανωθεί επίσης επίδειξη των Ειδικών Μονάδων Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων (ΕΜΑΔΔ) στελεχωμένες μεειδικά εκπαιδευμένους σκύλους και τους χειριστές τους. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες θα ενθαρρυνθούν να προωθήσουν την «Εθνική Ημέρα κατά της χρήσης δηλητηριωδών δολωμάτων» (22α Φεβρουαρίου) και να δεσμευτούν να συμμετέχουν ενεργά στη διοργάνωση τοπικών εκδηλώσεων στις περιοχές τους.
• Σεμινάρια για τη διαχείριση αρκούδων που παρουσιάζουν μια «εξοικειωμένη» συμπεριφορά ή/και προκαλούν ασυνήθιστα συχνά ζημιές στην γεωργία/ κτηνοτροφία:
Καταστάσεις που περιλαμβάνουν αλληλεπίδραση ανθρώπου-αρκούδας με αρκούδες που εκθέτουν μια «εξοικειωμένη» συμπεριφορά ή κάνουν συχνά ζημιές σε γεωργικές, μελισσοκομικές ή κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, τόσο εντός όσο και εκτός προστατευόμενων περιοχών, προκαλούν αρνητικές συμπεριφορές και αντιδράσεις από τους ντόπιους.
Τα μέτρα πρόληψης και οι συγκεκριμένες δράσεις διατήρησης που θα υλοποιηθούν από το έργο θα αποτελέσουν αντικείμενο 4 σεμιναρίων (2 στην Ελλάδα & 2 στην Ιταλία) που θα διοργανωθούν σε Εθνικά Πάρκα/ Προστατευόμενες Περιοχές εκτός της περιοχής του έργου, για τη διασφάλιση της μεταφοράς καλών πρακτικών και σε άλλα μέρη.
Ειδική αναφορά θα γίνει επίσης στα μέτρα πρόληψης που μπορούν να εφαρμοστούν από αγρότες, μελισσοκόμους και κτηνοτρόφους, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ΣΦΚ (Σκύλων Φύλαξης Κοπαδιών), χρησιμοποιώντας το Δίκτυο ανταλλαγών και δωρεών ΣΦΚ που δημιουργήθηκε από το έργο. Εκτός από διαλέξεις και παρουσιάσεις, θα διοργανωθεί επίδειξη της λειτουργίας των Ομάδων Άμεσης Επέμβασης (ΟΑΕ) για την αρκούδα και των σκύλων απώθησης αρκούδας (σκύλοι Καρελίας).
Εθνικά Πάρκα, τοπικές/περιφερειακές αρχές, ΜΚΟ και άλλες οντότητες θα κληθούν να επαναλάβουν αυτά τα μέτρα στους τομείς αρμοδιότητάς τους. Το WWF Ιταλίας θα διοργανώσει 2 σεμινάρια αναπαραγωγής δράσεων σχετικά με τις «εξοικειωμένες» αρκούδες και την πολιτική προστασίας της αρκούδας σε μία περιοχή (Gole del Sagittario Natural Reserve) που έχει ιδιαίτερη σημασία για την οικολογική σύνδεση του Εθνικού Πάρκου της Maiella με τον πυρήνα του πληθυσμού της καφέ αρκούδας των Απεννίνων (Εθνικό Πάρκο του Abruzzo, Lazio και Molise).
• Ειδική συνάντηση με στελέχη του «Πράσινου Ταμείου», του Υπουργείου Περιβάλλοντος, της Δασικής Υπηρεσίας και του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη:
Παρόλο που προηγούμενα έργα LIFE πέτυχαν την έκδοση ειδικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την αντιμετώπιση περιπτώσεων αρκούδων που παρουσιάζουν μια «εξοικειωμένη» συμπεριφορά, πολλά ζητήματα παραμένουν ανεπίλυτα, καθιστώντας δύσκολη τη λειτουργία των Ομάδων Άμεσης Επέμβασης (ΟΑΕ) για την αρκούδα εκτός των περιοχών όπου υλοποιούνται τα έργα LIFE. Η ειδική συνάντηση θα διοργανωθεί στην Αθήνα το 2021, με στελέχη του «Πράσινου Ταμείου», του Υπουργείου Περιβάλλοντος, της Δασικής Υπηρεσίας και του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Αφού συζητηθούν σε βάθος τα συγκεκριμένα προβλήματα και οι περιορισμοί, θα εκδοθεί Μνημόνιο Συνεργασίας.
• Σεμινάρια παραγωγής αγροτικών προϊόντων φιλικών προς την αρκούδα και υιοθέτηση πρακτικών φιλικών προς την αρκούδα από τουριστικές εκμεταλλεύσεις:
Εκτός από τα σεμινάρια που θα διοργανωθούν από το έργο για την αξιοποίηση, τη σήμανση και την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών φιλικών προς την αρκούδα, τον τελευταίο χρόνο του έργου θα διοργανωθούν 3 επιπλέον σεμινάρια σε πόλεις εκτός των περιοχών του έργου, για αναπαραγωγή και μεταφορά παραδειγμάτων βέλτιστων πρακτικών. Και τα δύο σεμινάρια θα απευθύνονται σε επαγγελματίες της γεωργίας, άτομα που εργάζονται στον τουρισμό και τοπικές/περιφερειακές αρχές.
• Διεθνές εργαστήριο για τη μεταφορά βέλτιστων πρακτικών:
Στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου που θα διοργανωθεί τον τελευταίο χρόνο του έργου, θα οργανωθεί ειδικό εργαστήριο για συμμετέχοντες από γειτονικές χώρες (Αλβανία, Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας & Βουλγαρία). Κύριος στόχος του εργαστηρίου θα είναι η μεταφορά βέλτιστων πρακτικών και διδαγμάτων κατά την υλοποίηση του έργου στην Ελλάδα και την Ιταλία.
Περιγραφή
Υποδράση E4.1:
Στην αρχή του έργου θα γίνει ενημέρωση όλων των εν εξελίξει έργων σχετικά με τη συνύπαρξη αρκούδων/μεγάλων σαρκοφάγων και ανθρώπων και θα συγκεντρωθούν στοιχεία επικοινωνίας. Το έργο θα εκπροσωπηθεί σε πολλές συναντήσεις και συνέδρια που διοργανώνονται από άλλα έργα.
Κατά την περίοδο υλοποίησης του έργου θα καταβληθούν προσπάθειες για τη δημιουργία δικτύου με άλλα Εθνικά Πάρκα στην Ελλάδα και την Ιταλία στην περιοχή της καφέ αρκούδας.
Τέλος, δεδομένου ότι στο έργο δύο από τους δικαιούχους είναι Πανεπιστήμια, θα καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας και των φορέων προστασίας του περιβάλλοντος στη Νότια Ευρώπη (Εθνικά Πάρκα, Δασική υπηρεσία κ.λπ.).
Υποδράση E4.2:
Ειδικά στην Ελλάδα, εκτός από ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων στο σχετικό δίκτυο, ο Συντονιστής Δικαιούχος θα συνεχίσει την εκστρατεία που ξεκίνησε στο πλαίσιο του έργου LIFE ARCPIN για την καθιέρωση της «Εθνικής Ημέρας κατά της χρήσης Δηλητηριωδών Δολωμάτων» στις 22 Φεβρουαρίου και θα εορτάζεται ως εθνική επέτειος κατά της χρήσης δηλητηριωδών δολωμάτων.
Υποδράση E4.3:
Διεθνές Συνέδριο θα διοργανωθεί από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, με σκοπό τη διάδοση των καλών πρακτικών και εμπειριών που αποκτήθηκαν σχετικά με τη συνύπαρξη ανθρώπου και αρκούδας. Οι μέθοδοι που εφαρμόζονται και τα αποτελέσματά τους θα παρουσιαστούν από το προσωπικό των δικαιούχων εταίρων, ενώ άλλοι διεθνείς εμπειρογνώμονες, εκπρόσωποι άλλων έργων LIFE, αρμόδιες δημόσιες αρχές και ΜΚΟ θα προσκληθούν επίσης στο Συνέδριο για ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών σε σχέση με το αντικείμενο του έργου.
Το Διεθνές Συνέδριο θα έχει τη μορφή ανοιχτής συνάντησης. Θα προσκληθούν επίσης να συμμετάσχουν δημοσιογράφοι, εκπρόσωποι των ενδιαφερομένων κοινωνικών ομάδων, φοιτητές πανεπιστημίου κα. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν ενδελεχώς για τις δράσεις του έργου και όλα τα παραδοτέα του έργου θα είναι διαθέσιμα σε όλους όσους συμμετέχουν στο Συνέδριο. Οι συμμετέχοντες θα ενθαρρυνθούν επίσης να μοιραστούν τις απόψεις και τις ανησυχίες τους σχετικά με το ζήτημα της συνύπαρξης ανθρώπου-αρκούδας, την πρόοδο του έργου και τη βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων του στο μέλλον. Θα ληφθεί ειδική πρόβλεψη για την επεξήγηση του τρόπου με τον οποίο τα αποτελέσματα του έργου και οι λύσεις που υιοθετήθηκαν θα μπορούσαν να αναπαραχθούν και να μεταφερθούν σε άλλα πάρκα και περιοχές με παρουσία αρκούδας.
Το Συνέδριο θα διοργανωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2024, μετά την ολοκλήρωση σχεδόν όλων των άλλων δραστηριοτήτων και έχοντας στη διάθεσή τους τα περισσότερα αποτελέσματα και τα πορίσματα του έργου.
Τι:
Προτείνεται η αναζήτηση, οριοθέτηση και χαρτογράφηση θεματικών «μονοπατιών για την αρκούδα» εντός των προστατευόμενων περιοχών των 3 Εθνικών Πάρκων. Τα μονοπάτια θα καθοριστούν από την Καλλιστώ στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών & οροσειράς Ροδόπης και από το WWF στο Majella NP. Τα μονοπάτια, θα είναι προσβάσιμα και θα περνούν από περιοχές υψηλής φυσικής ομορφιάς και παρουσία αρκούδων, ενώ πιθανά θα χρησιμοποιηθούν τα ήδη υπάρχοντα μονοπάτια.
Πώς:
Η Καλλιστώ & το WWF θα συνεργαστούν στενά με τα Εθνικά Πάρκα για να εντοπίσουν όλες τις πιθανές διαδρομές. Τα μονοπάτια θα είναι κατάλληλα για όλες τις διαφορετικές κατηγορίες ενδιαφερομένων ομάδων: μαθητές, ενήλικες, επισκέπτες, εργαζόμενους στην εκπαίδευση ή οποιονδήποτε άλλο τομέα.
Τι:
Προτείνεται η αναζήτηση, οριοθέτηση και χαρτογράφηση θεματικών «μονοπατιών για την αρκούδα» εντός των προστατευόμενων περιοχών των 3 Εθνικών Πάρκων. Τα μονοπάτια θα καθοριστούν από την Καλλιστώ στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών & οροσειράς Ροδόπης και από το WWF στο Majella NP. Τα μονοπάτια, θα είναι προσβάσιμα και θα περνούν από περιοχές υψηλής φυσικής ομορφιάς και παρουσία αρκούδων, ενώ πιθανά θα χρησιμοποιηθούν τα ήδη υπάρχοντα μονοπάτια.
Πώς:
Η Καλλιστώ & το WWF θα συνεργαστούν στενά με τα Εθνικά Πάρκα για να εντοπίσουν όλες τις πιθανές διαδρομές. Τα μονοπάτια θα είναι κατάλληλα για όλες τις διαφορετικές κατηγορίες ενδιαφερομένων ομάδων: μαθητές, ενήλικες, επισκέπτες, εργαζόμενους στην εκπαίδευση ή οποιονδήποτε άλλο τομέα.
Τι
Η κύρια ιδέα είναι να χρησιμοποιηθούν τα θεματικά «μονοπάτια συνύπαρξης με την αρκούδα» που περιγράφονται στην υποδράση Ε5.a για την υλοποίηση προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Προκειμένου τα μονοπάτια να χρησιμοποιηθούν για εκπαιδευτικούς σκοπούς, είναι απαραίτητη η σήμανση τους, επομένως μια σειρά πινακίδων προσανατολισμού και πινακίδων περιβαλλοντικής ερμηνείας θα τοποθετηθούν δίπλα στο μονοπάτι. Οι πινακίδες προσανατολισμού θα σηματοδοτούν τη διαδρομή του μονοπατιού, θα απεικονίζουν σημεία ιδανικά για ξεκούραση και όπου βρίσκονται οι πίνακες περιβαλλοντικής ερμηνείας. Οι πινακίδες περιβαλλοντικής ερμηνείας θα παρέχουν πληροφορίες για την καφέ αρκούδα, τη βιολογία της και τις απειλές που αντιμετωπίζει, εστιάζοντας στις συγκεκριμένες συνήθειες του ζώου που διαμορφώνονται από την ιδιαιτερότητα του τοπίου κάθε Εθνικού Πάρκου. Επιπλέον, ορισμένα από τις πινακίδες περιβαλλοντικής ερμηνείας θα προτείνουν συγκεκριμένες δραστηριότητες/ παιχνίδια περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Θα εκδοθεί επίσης συμπληρωματικό ενημερωτικό φυλλάδιο. Το φυλλάδιο θα παρέχει πιο λεπτομερείς πληροφορίες για την κάθε περιοχή και την καφέ αρκούδα. Επιπλέον, θα περιέχει προτάσεις για δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που μπορούν να πραγματοποιηθούν στο μονοπάτι. Το φυλλάδιο θα χρησιμοποιηθεί από το ευρύ κοινό και τα σχολεία που θα οργανώνουν εκδορμές στο μονοπάτι. Επίσης, θα διοργανωθούν εργαστήρια και επισκέψεις με ξεναγό για την προβολή των «μονοπατιών συνύπαρξης με την αρκούδα».
Πως
Χρησιμοποιώντας τις πληροφορίες που αποκτήθηκαν από την υποδράση E5.a, θα επιλεγούν 3 μονοπάτια, 1 στην Οροσειρά της Ροδόπης , 1 στην Πρέσπα και 1 στη Maiella. Στη συνέχεια, θα δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με βάση την προσέγγιση της βιωματική μάθηση.
Προκειμένου να προωθηθεί η χρήση του «μονοπατιού συνύπαρξης με την αρκούδα» ως προορισμός για δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης θα διοργανωθούν και θα υλοποιηθούν από την ΚΑΛΛΙΣΤΩ και το WWF με τη συνεργασία των 3 Εθνικών Πάρκων επισκέψεις με ξεναγό και 6 εργαστήρια για εκπαιδευτικούς.
Το έργο θα υλοποιηθεί από 8 εταίρους: Τέσσερα Εθνικά Πάρκα, δύο πανεπιστήμια και δύο ΜΚΟ. H Καλλιστώ θα είναι ο Συντονιστής Εταίρος.
Η Ομάδα Καθοδήγησης του έργου θα συγκροτηθεί από εκπροσώπους του Συντονιστή Εταίρου και όλων των συνεργαζόμενων εταίρων. Συντονιστής της Ομάδας Καθοδήγησης του θα είναι ο εκπρόσωπος του Συντονιστή Εταίρου και το σημείο επαφής για τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι συνεδριάσεις της Ομάδας Καθοδήγησης θα έχουν τους ακόλουθους στόχους:
Παρουσίαση από τους εκπροσώπους κάθε εταίρου της προόδου των δράσεων υπό την ευθύνη τους.
Παρουσίαση της προόδου των δράσεων επικοινωνίας
Συζήτηση πιθανών καθυστερήσεων και προβλημάτων
Προσδιορισμός λύσεων για την επίλυση των προβλημάτων
Λεπτομερής προγραμματισμός για το επόμενο έτος
Ενημέρωση για την εκπόνηση των εκθέσεων για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Συζήτηση για οικονομικά και διοικητικά θέματα.
